Dünya Üniversite Sıralaması Nedir?
Son yıllarda gittikçe artan sayıda öğrencinin üniversite okumak için yabancı ülkeleri tercih etmesi öğrenci hareketliliğini arttırmış ve bunun sonucunda yükseköğretim kitlesel bir boyut kazanmıştır. Bu durum yükseköğretimin yurtdışı eğitim sektöründeki payını arttırmış, küresel bir pazar olarak yükselmesini sağlamıştır. Yükseköğretimin küresel pazarda artan payı üniversiteler arası rekabeti de arttıran önemli bir faktör olmuştur. Üniversitelerin birbirleriyle olan rekabeti üniversite kurumları dışındaki bağımsız kurumlarca hazırlanan uluslar arası üniversite sıralamalarını gündeme getirmiştir.
Söz konusu başarı sıralamaları “Küresel ölçekli başarı sıralamaları”, “En Beğenilen Üniversiteler/ Fakülteler” gibi isimlerle ilan edilir. 81 ülkeden yaklaşık 1.000-1.500 yükseköğretim kurumu bu sıralamaya dahil edilir. Üniversitelerin küresel düzeyde itibarı için bu sıralamada kaçıncı sırada oldukları önemlidir. Sıralama çalışması yapan kuruluşların değerlendirmede esas aldıkları kriterler genel olarak: üniversitelerin eğitim kalitesi, araştırma ve projelere ayrılan pay, üniversite akademisyenlerinin tezlerine yapılan atıf sayısı, alıntılanan metinlerin başarısı, bilimsel işbirliği ve uluslar arası duruşudur. Küresel Üniversite Sıralamalarıyla bilinen ve sıralamaları dünya çapında genel kabul gören kuruluşlardan bazıları; Times Higher Education (THE), Quacquarelli Symonds (QS) Dünya Üniversite Sıralaması ve ARWU Dünya Üniversite Sıralaması’dır.
Küresel Üniversite Başarı Sıralamaları
Times Higher Education Dünya Üniversite Sıralamaları
Times Higher Education Dünya Üniversite Sıralamaları en geniş ölçekli sıralama olarak bilinir. Değerlendirmede esas alınan kriterler; eğitim ( %30), araştırma (%30), alıntı (%30), sektörle bağlantıları (%2.5) ve uluslar arası duruş (%7.5) olarak çalışmaya dahil edilir. 2020 sıralamasında çalışmaya 92 ülkeden yaklaşık 1.400 üniversite dahil edilmiştir.
QS Dünya Üniversite Sıralamaları
QS Dünya Üniversite sıralamalarında esas alınan kriterler; üniversitenin prestiji (%40), öğrenci ve öğretmen oranı (%20), öğrenciler ve çalışanlar dahil olmak üzere uluslar arası duruşu (%10), personel (%10) kriterleri olarak çalışmaya dahil edilmiştir.
ARWU – Dünya Üniversiteleri Akademik Sıralamaları (Academic Ranking of World Universities)
Bu sıralamada mezunlar tarafından kazanılmış olan Nobel Ödülleri ve Fields madalyaları (%10), öğretim üyeleri tarafından kazanılmış olan Nobel Ödülleri ve Fields madalyaları (%20), 21 değişik alanda yüksek sayıda atıf alan bilim insanları(%20), Nature ve Science dergilerinde basılan makale sayıları (%20), SCI ve SSCI tarafından endekslenen dergilerde basılan makale sayıları (%20) ve bu kriterlerin kişi başına bölünmesiyle elde edilen sonuç (%10) kriterleri olarak çalışmaya dahil edilmiştir.
En iyi 10 Üniversite Sıralaması
QS (Quacquarelli Symonds) Dünya Üniversite Sıralaması 2021 yılı için aşağıdaki gibidir.
1-Massachusetts Institute of Technology – Amerika
2- Stanford University – Amerika
3-Harvard University – Amerika
4-California Institute of Technology – Amerika
5-University of Oxford – İngiltere
6-ETH Zurich – İsviçre
7-University of Cambridge – İngiltere
8-Imperial College London -İngiltere
9-University of Chicago – Amerika
10-UCL – Amerika
1-Massachusetts Institute of Technology
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), ABD’nin en başarılı araştırma üniversitelerinden biridir. En iyi Küresel Üniversiteler Sıralamalarında son 5 yıldır ilk 3’teki üstünlüğünü korumaktadır. 1861 yılında kurulan bu üniversite ekonomi, bilim ve teknoloji alanlarında liderdir. 1861 yılında kurulmuştur. ABD’de Massachusetts Eyaleti’nin Cambridge şehrinde bulunur. Üniversitede Fizik, Mühendislik, Mimarlık, Sanat, İşletme, Fen bilimleri, Sosyal ve Beşeri Bilimler, Sağlık ve Teknoloji bölümleri bulunmaktadır. Yüksek donanımlı laboratuvarları ve araştırma merkezleriyle en yüksek bütçeli üniversitelerin başında gelmektedir.
Mezunları arasında BM sekreterliği, FED başkanlığı, başbakanlık gibi görevlerde bulunanların yanı sıra ünlü bilim insanları ve CEO’lar yer almaktadır. Günümüzde yenilikçiliği ve akademik başarıları ile tanınan üniversite, teknoloji ile mühendislik alanlarında dünyanın en iyi üniversitesi seçilmiştir. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) bünyesinde Mimarlık ve Planlama Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, Edebiyat, Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Fen Fakültesi, Alfred P. Sloan İşletme Fakültesi, Whitaker Sağlık Bilimleri ve Teknoloji Kolejiyle beraber 34 akademik bölüm bulunmaktadır.
2-Stanford Üniversitesi
Stanford Üniversitesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde California Eyaleti’nin San Francisco şehrinde bulunan özel bir üniversitedir. 1891 yılında California valisi olan ve aynı zamanda demiryolu şirketi sahibi olan Leland Stanford ve eşi Jane Stanford tarafından küçük yaşta kaybettikleri tek oğullarının anısını yaşatmak üzere kurulmuştur. Kurulduğu yıldan beri önemli başarılara imza atmış, Stanford Üniversitesi bölüm bazında yapılan başarı sıralamalarında binlerce üniversite arasında en üst sıralardaki üstünlüğünü her yıl korumaktadır. QS (Quacquarelli Symonds) tarafından 2021 yılında yapılan Dünya Üniversite Sıralamasına göre Stanford Üniversitesi en iyi küresel üniversiteler sıralamasında ilk 3’te yer almıştır. Stanford Üniversitesi dünya çapında kabul edilmiş akademik başarısının yanı sıra, ileri teknoloji gerektiren projeleri ve Silikon Vadisi’ne öncülük etmesiyle bilinir. Google, Yahoo, HP, SUN, Cisco ve IP (Internet Protocol) gibi atılımlar Stanford mezunlarının ve öğretim üyelerinin önemli başarıları arasındadır.
3-Harvard Üniversitesi
Harvard Üniversitesi Amerika Birleşik Devletleri’nde Massachusetts Eyaleti’nin Cambridge şehrinde, MIT ile aynı bölgede bulunur. 1636 yılında Boston, Massachusetts’de kurulmuş olan Harvard Üniversitesi Amerika’nın ilk üniversitesi olarak bilinir. ABD’de akademik ve sosyal alanda prestijleriyle tanınan 8 üniversite tarafından kurulan Ivy League (Sarmaşık Ligi) üyesidir. Harvard Üniversitesi’nin ilk yöneticisi olan ve üniversite bahçesinde sembolik bir heykeli de bulunan John Harvard’ın ölümünün ardından okulun adı Harvard Koleji olarak değiştirilir. Harvard Koleji’nin üniversite statüsüne geçmesi 1780’li yıllara rastlar.
John Harvard vasiyetinde üniversiteye 400 kitap ve birkaç yüz dolar bırakmıştır. Harvard Üniversitesi Kütüphanesi bugün sahip olduğu 15 milyonu aşkın kitapla dünyanın en büyük ve en nitelikli akademik kütüphanesidir. John Harvard’ın vasiyetinde birkaç yüz pound bıraktığı üniversite bütçesi ise 32 milyar doların üzerindedir. Aynı muhitte bulunduğu MIT ile pek çok ortak proje ve çalışma yapmış olan Harvard Üniversitesi her yıl dünya çapında en yüksek SAT puanına sahip olan ve ders dışı sosyal aktiviteler konusunda en etkin öğrencileri kabul etmektedir. 11 adet fakültesi vardır. Harvard Üniversitesi bünyesinde Fen ve Sanat Fakültesi, Tıp Fakültesi, Harvard Hukuk Okulu, Harvard Dişçilik Okulu, Harvard İşletme Okulu, Yüksek Tasarım Okulu, Yüksek Eğitim Okulu, Halk Sağlığı Okulu, John F. Kennedy Yönetim Okulu ile Fen-Edebiyat Fakültesi bulunmaktadır.
4-California Institute of Technology
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü, kısa adıyla CALTECH Amerika Birleşik Devletleri’nde Kaliforniya Eyaleti’nin Los Angeles şehrindedir. “Hakikat sizi özgürleştirir” sloganını benimsemiş olan Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü 1891 yılında kurulmuştur. QS (Quacquarelli Symonds) tarafından 2021 yılında yapılan Dünya Üniversite Sıralamasına göre Stanford Üniversitesi en iyi küresel üniversiteler sıralamasında dördüncü sırada yer almıştır. Diğer yandan CALTECH, öğretim üyesi başına düşen yayın ve atıf sıralaması açısından tüm dünyada birincidir.
5- University of Chicago
Chicago Üniversitesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde Illinois Eyaleti’nin Chicago şehrindedir. Yerleşkesi şehir merkezinin 12 km güneyinde bulunmaktadır. 1890 yılında ünlü milyarder iş insanı John D. Rockefeller tarafından kurulmuştur. QS (Quacquarelli Symonds) tarafından 2021 yılında yapılan Dünya Üniversite Sıralamasına göre Stanford Üniversitesi en iyi küresel üniversiteler sıralamasında dokuzuncu sırada yer almıştır. Dünyada en çok Nobel Ödülü kazanan akademisyene sahip üçüncü okul olmasıyla da bilinen Chicago Üniversitesi’nde biyoloji, fen bilimleri, sosyal bilimler, beşeri bilimler, edebiyat fakültesi ve fen fakültesi lisans derecesi; İlahiyat, İşletme vb. alanlarda lisansüstü dereceler verilmektedir.